Η οπή της ωχράς κηλίδας είναι ένα έλλειμμα το οποίο εμφανίζεται στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς, στην περιοχή που ονομάζεται ωχρά κηλίδα.

Ο αμφιβληστροειδής είναι ο ευαίσθητος στο φως ιστός στο πίσω εσωτερικό τοίχωμα του οφθαλμού. Στο κέντρο βρίσκεται η ωχρά κηλίδα – το μέρος που είναι υπεύθυνο για την κεντρική και λεπτομερή όραση που απαιτείται για εργασίες όπως η ανάγνωση.

Στα αρχικά στάδια, η οπή της ωχράς κηλίδας μπορεί να προκαλέσει θολή και παραμορφωμένη όραση. Οι ευθείες γραμμές μπορεί να φαίνονται κυματιστές ή κεκλιμένες και μπορεί να είναι δύσκολη η ανάγνωση.

Στην πορεία εμφανίζεται μία μαύρη κηλίδα στο κέντρο της όρασης ή ο ασθενής απλά αδυνατεί να δει στο κέντρο. Δεν προκαλεί πόνο και η πάθηση δεν οδηγεί σε πλήρη απώλεια της όρασης.

Συνήθως απαιτείται χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση της βλάβης. Το ποσοστό ανατομικής επιτυχίας κατόπιν χειρουργικής επέμβασης ανέρχεται περίπου στο 90%.

Αιτία της οπής ωχράς κηλίδας: δεν ξέρουμε γιατί αναπτύσσονται οι οπές της ωχράς κηλίδας. Η συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων δεν έχει προφανή αιτία. Πιο συχνά επηρεάζουν άτομα ηλικίας 60 έως 80 ετών κι είναι τρεις φορές πιο συχνές στις γυναίκες από τους άνδρες. Προκαλείται από έντονη έλξη του οπισθίου υαλώδους στην περιοχή της ωχράς κηλίδας. Μερικές περιπτώσεις μπορεί να σχετίζονται με αποκόλληση αμφιβληστροειδούς ή σοβαρό τραυματισμό στο μάτι.

Διάγνωση

Σε περίπτωση θολής ή παραμορφωμένης όρασης ή αντίληψη μαύρης κηλίδας στο κέντρο της όρασης απαιτείται άμεση οφθαλμολογική εξέταση. Χωρίς θεραπεία κι έγκαιρη αντιμετώπιση η πρόγνωση είναι συνήθως πολύ κακή.Υπάρχουν περιπτώσεις όπως στις μετατραυματικές οπές όπου ενδέχεται να επέλθει αυτοϊαση.

Θεραπεία

Η επέμβαση μέσω υαλοειδεκτομής είναι διεθνώς, μακράν η πιο διαδεδομένη κι αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας.Η επέμβαση είναι επιτυχής στο κλείσιμο της τρύπας σε περίπου 9 στους 10 ασθενείς που εμφάνιζαν οπή για λιγότερο από 6 μήνες. Σε μικρό αριθμό ασθενών, η οπή δεν κλείνει παρά τη χειρουργική επέμβαση και η κεντρική όραση μπορεί να συνεχίσει να επιδεινώνεται. Ωστόσο, μια δεύτερη επέμβαση μπορεί να είναι επιτυχής στο κλείσιμο της οπής.

Χειρουργηθείς οφθαλμός με αέριο στον χώρο του υαλώδους

Τι είναι η υαλοειδεκτομή;

Η χειρουργική επέμβαση της οπής της ωχράς κηλίδας πραγματοποιείται μέσω μικροσκοπίου. Μικρές τομές διαμέτρου 0,4 χιλιοστών οι οποίες δεν απαιτούν συρραφή, διενεργούνται στο λευκό του ματιού και μέσω αυτών εισάγονται μικροσκοπικά εργαλεία.

Αρχικά αφαιρείται το υαλώδες και στη συνέχεια ένα πολύ λεπτό στρώμα (η εσωτερική αφοριστική μεμβράνη) ξεφλουδίζεται προσεκτικά από την επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς γύρω από την οπή με σκοπό να επαλειφθούν οι εφαπτόμενες δυνάμεις που κρατούν την οπή ανοιχτή. Κατόπιν γίνεται έγχυση αερίου στον χώρο του υαλώδους. Η φυσαλίδα αερίου περιορίζει έντονα την όραση αλλά απορροφάται εντός 15-20 ημερών. Μετά την 8^η περίπου ημέρα ο ασθενής διαπιστώνει σημαντική βελτίωση στην όραση.

Η επέμβαση αυτή διαρκεί συνήθως περίπου μισή ώρα υπό τοπική αναισθησία και δεν απαιτεί νοσηλεία. 

Μετεγχειρητικά

Προσωρινά κακή όραση. Όσον χρόνο ο οφθαλμός περιέχει αέριο η όραση είναι πολύ μειωμένη – όπως όταν βρισκόμαστε μέσα στο νερό.

Επηρεάζεται σημαντικά η αντίληψη βάθους πεδίου (τρισδιάστατη όραση) οπότε απαιτείται μεγάλη προσοχή στο βάδισμα. Ενδέχεται να υπάρχoυν προβλήματα με δραστηριότητες όπως ρίχνοντας κολλύριο ή μαζεύοντας αντικείμενα.

Στις 7 έως 10 ημέρες μετά την επέμβαση η κεντρική όραση βελτιώνεται αισθητά. Καθώς αυτό συμβαίνει, ο χώρος που καταλαμβάνεται από το αέριο γεμίζει με το φυσικό υγρό που παράγει το μάτι. Χρειάζονται τουλάχιστον 2 εβδομάδες για να απορροφηθεί πλήρως το αέριο.

Ήπιος πόνος ή δυσφορία. Το μάτι είναι ελαφρώς ερεθισμένο μετά την επέμβαση

Επικοινωνήστε αμέσως με τον ιατρείο εάν:

• Υπάρχει έντονος πόνος

• Η όραση επιδεινώνεται

Μετά το πέρας της επέμβασης συνήθως το μάτι καλύπτεται για την ίδια μόνο ημέρα με επίδεσμο. Την επομένη ο επίδεσμος αφαιρείται στο ιατρείο.

Φαρμακευτική αγωγή: ενστάλαξη κολλυρίου αντιβιοτικού και στεροειδούς.

Επανέλεγχος: μία ημέρα, μία εβδομάδα κι έναν μήνα μετά την επέμβαση.

Τις πρώτες εβδομάδες απαιτείται αποφυγή:

• τριψίματος των ματιών

• κολύμβησης

• εντατικής άσκησης

• μακιγιάζ ματιών

Τις πρώτες 3 ημέρες είναι σημαντική η πρηνής θέση για πολλές ώρες της ημέρας και τις πρώτες 5 ημέρες η πλήρης αποφυγή της ανάσκελης θέσης. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η πρηνής θέση αυξάνει το ποσοστό επιτυχίας της επέμβασης αλλά μπορεί να μην είναι αναγκαία σε μικρές οπές. Εάν απαιτείται πρηνής θέση, το κεφάλι πρέπει να είναι τοποθετημένο έτσι ώστε η μύτη να δείχνει προς το έδαφος. Αυτό μπορεί να γίνει είτε καθιστός, ακουμπώντας σε ένα τραπέζι είτε ξαπλωμένος.

Ταξίδι: απαγορεύεται αυστηρά η πτήση με αεροσκάφος καθώς κι η μετάβαση σε υψομέτρο άνω των 300 μέτρων από το επίπεδο της θάλασσας. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις η φυσαλίδα αερίου διογκώνεται κι εκτός του ισχυρότατου πόνου μπορεί να επέλθει μόνιμη, μη αναστρέψιμη τύφλωση.

Οδήγηση: απαγορεύεται η οδήγηση μέχρι την επανάκτηση της όρασης (περίπου 8 ημέρες)

Εργασία: εάν πρόκειται για εργασία γραφείου επιτρέπεται από την 4^η μετεγχειρητική ημέρα.

Πιθανές επιπλοκές: αποτυχία κλεισίματος της οπής, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, μόλυνση, αιμορραγία, καταρράκτης.

Σχεδόν σίγουρα θα εμφανιστεί μετά από μήνες καταρράκτης εάν δεν έχετε ήδη υποβληθεί σε εγχείρηση καταρράκτη. 

Αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς συμβαίνει σε 1 έως 2 στα 100 άτομα που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση οπής της ωχράς κηλίδας κι απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση.

Η αιμορραγία είναι πολύ σπάνια όπως κι η μόλυνση η οποία εμφανίζεται σε περίπου 1 στους 5000 ασθενείς.

Ποσοστό επιτυχίας της επέμβασης: ο σημαντικότερος παράγοντας είναι το χρονικό διάστημα και το μέγεθος της οπής. Οπή η οποία υφίσταται για λιγότερο από 6 μήνες, έχει πιθανότητα 90% να επουλωθεί. Εάν η οπή υπάρχει για ένα έτος ή περισσότερο, το ποσοστό επιτυχίας μειώνεται σε περίπου 60%.

Πιθανότητα εμφάνισης οπής ωχράς κηλίδας και στο άλλο μάτι: 10%